Dysertatsiya prysvyachena doslidzhennyu zasobiv vyrazhennya implitsytnoyi otsinky v anhliysʹkomovnomu khudozhnʹomu dyskursi. U fokusi roboty perebuvaye linhvokohnityvnyy ta prahmatychnyy aspekty implitsytnykh smysliv. Osnovu roboty skladaye ilyustratyvnyy material z khudozhnikh tvoriv amerykansʹkykh ta brytansʹkykh pysʹmennykiv 20-21 stolittya, shcho mistytʹ sytuatsiyu z implitsytnoyu otsinkoyu. Teoretychnu osnovu roboty stanovlyatʹ pratsi z linhvoaksiolohiyi (N. D. Arutyunova, T. A. Kosmeda, H. I. Prykhodʹko, I. V. Onyshchenko), dyskursolohiyi (I. A. Bekhta, V. O. Kovchak, I. R. Korolʹov, I. S. Shevchenko, O. L. Shcherbakova, T. v. Dijk), kohnityvnoyi linhvistyky (O. A. Babelyuk, N. O. Bihunova, V. O. Velivchenko, H. I. Prykhodʹko, B. G. Bara), prahmalinhvistyky (L. R. Bezuhla, A. H. Hudmanyan, M. O. Kaminsʹka, N. V. Matushevsʹka, H. P. Grice, D. Blakemore), linhvokulʹturolohiyi (I. M. Paten). Kontsept otsinky ye bezzaperechnym i vazhlyvym skladnykom kartyny svitu. Neobkhidnoyu umovoyu pry vyvchenni katehoriyi otsinky ye oriyentovanistʹ na lyudynu, sotsium, kulʹturu. Z pozytsiy kohnityvnoho pidkhodu otsinka vyznachayetʹsya cherez kontsept «norma» i ye istorychno y kulʹturno vidokremlenoyu katehoriyeyu. Ponyattya implitsytnosti linhvisty zazvychay vykorystovuyutʹ dlya kharakterystyky prykhovanykh aspektiv povidomlennya, tobto rozbizhnosti mizh samym vyslovlyuvannyam ta yoho znachennyam. Z ohlyadu na te, shcho adresant ne zavzhdy vyrazhaye yavnu otsinku lyudyny chy navkolyshnʹoyi diysnosti, mozhna stverdzhuvaty, shcho u vyslovlyuvanni nayavna implitsytna otsinka. Dotrymuyemosya dumky, shcho otsinnistʹ ye nevidʺyemnym komponentom khudozhnʹoho dyskursu, yakyy reprezentuye dynamichnyy komunikatyvnyy protses, na tli yakoho vidbuvayetʹsya obmin informatsiyeyu mizh adresantom i adresatom u pevnomu mistsi, chasi ta prostori. Osoblyvistʹ implitsytnoyi otsinky polyahaye u tomu, shcho vona formalʹno ne verbalizovana movnymy odynytsyamy u vyslovlyuvanni, ale mozhe buty vyvedena z yoho implitsytnoho zmistu. Doslidzhennya implitsytnoyi otsinky krizʹ pryzmu linhvokohnityvnoho ta prahmatychnoho aspektiv daye zmohu vyyavyty spetsyfiku yiyi vyrazhennya ta funktsionuvannya v khudozhnʹomu dyskursi. U dysertatsiyi zastosovano kompleksnu metodyku doslidzhennya zasobiv vyrazhennya implitsytnoyi otsinky, shcho gruntuyetʹsya na vykorystanni zahalʹnonaukovykh (analiz, syntez), a takozh spetsialʹnykh (kohnityvnyy, konversatsiynyy, prahmasemantychnyy, dyskurs-analiz, aktomovlennyevyy, kontekstualʹnyy, presupozytsiynyy analiz) metodiv. Tse umozhlyvylo vstanovlennya osoblyvostey realizatsiyi implitsytnoyi otsinky v khudozhnʹomu dyskursi z urakhuvannyam verbalʹnykh ta neverbalʹnykh chynnykiv yak osoblyvoyi modeli komunikatsiyi ta vyrazhennya vidnoshennya do otochuyuchoho svitu ta podiy. Zaproponovano skhemu sytuatsiyi z implitsytnoyu otsinkoyu, shcho maye taku poslidovnistʹ: adresant vyslovlyuvannya, meta, vybir zasobiv spilkuvannya, efekt komunikatyvnoho aktu, adresat vyslovlyuvannya. Taka skhema vidobrazhaye strukturu komunikatyvnoho aktu, a takozh ye osnovoyu dlya analizu dyskurs-frahmentiv. Osnovoyu kohnityvnoho pidkhodu u vyvchenni implitsytnoyi otsinky ye analiz movnykh yavyshch z urakhuvannyam vlasnykh tsinnostey ta kartyny svitu. V khodi doslidzhennya funktsionuvannya implitsytnoyi otsinky v khudozhnʹomu dyskursi bulo vyokremleno sytuatsiyi otsinky z nyzʹkym, serednim ta vysokym stupenyamy implitsytnosti. U sytuatsiyakh otsinky z nyzʹkym stupenem implitsytnosti dostatnʹo proanalizuvaty kontekst u mezhakh rechennya abo dekilʹkokh rechenʹ (mikrokontekst). Adekvatna interpretatsiya sytuatsiyi otsinky z nyzʹkym stupenem implitsytnosti ye obovʺyazkovoyu ta neobkhidnoyu dlya podalʹshoho protsesu komunikatsiyi. Interpretatsiya otsinky v sytuatsiyi z serednim stupenem implitsytnosti vymahaye vid chytacha provedennya pevnykh kohnityvnykh operatsiy, presupozytsiynoho analizu, zaluchennya vlasnoho dosvidu ta sotsiokulʹturnykh znanʹ. Tsey typ sytuatsiyi realizuyetʹsya v makrokonteksti minimalʹnoho (dekilʹka rechenʹ) ta serednʹoho obsyahu (abzats chy rozdil). Vazhlyvistʹ rozuminnya ta spryynyattya usʹoho kontekstu dyskursu (makrokontekstu maksymalʹnoho obsyahu) staye vazhlyvoyu pry doslidzhenni otsinky v sytuatsiyi z vysokym stupenem implitsytnosti, oskilʹky potribno vzyaty do uvahy vsyu syuzhetnu liniyu tvoru, povedinku heroyiv, yikh vzayemovidnosyny, emotsiynyy stan. Sytuatsiyi otsinky z vysokym stupenem implitsytnosti kharakterne nakladannya pervynnoyi implitsytnosti na vtorynnu, tobto neobkhidno znakhodyty shlyakhy do interpretatsiyi odnykh ne yavno vyrazhenykh smysliv cherez inshi, shcho takozh ne vyrazheni eksplitsytno. Interpretatsiya sytuatsiyi otsinky z vysokym stupenem implitsytnosti znachnoyu miroyu zalezhytʹ vid kohnityvnykh zdibnostey adresata, yoho dosvidu, nayavnosti pevnoho bahazhu znanʹ. Implitsytna otsinka aktualizuyetʹsya za dopomohoyu takykh khudozhnikh zasobiv, yak metafora, metonimiya, epitet, anafora, oksyumoron,...
